แมลงสาบเป็นแมลงรบกวนที่สร้างความหงุดหงิดใจอันดับต้น ๆ ของคนส่วนใหญ่ เพราะนอกจากจะมีรูปร่างหน้าตาที่ทำใหลายคนรู้สึกแหยง ๆ กลิ่นสาบเฉพาะที่ชวนอ้วก แมลงสาบยังเป็นตัวแพร่เชื้อโรคและสาเหตุสำคัญของการเกิดโรคภูมิแพ้อีกด้วย
ซึ่งในประเทศไทยนั้น มีแมลงสาบแพร่พันธุ์อยู่เป็นจำนวนมากเกือบทุกคนต้องเคยพบเคยเห็นแน่ ๆ โดยสายพันธุ์หลัก ๆ ที่อยู่ในประเทศมีดังนี้
1. แมลงสาบอเมริกัน
ถือว่าพบได้บ่อยมาก ๆ ในบ้านเรา เป็นแมลงสาบที่มีลำตัวขนาดใหญ่ ยาวประมาณ 30–40 มิลลิเมตร มีสีน้ำตาลแดง ปีกยาวทั้งตัวผู้และตัวเมีย บินเก่ง ชอบออกหากินในเวลากลางคืน กลางวันจะนอนพัก หรือหลบซ่อนตัวตามซอกมุม ใต้ตู้ ชั้นเก็บของ ในที่มืด อับ จะพบมากตามโกดังเก็บสินค้า หรือบ้านเรือนทั่วไป
โตเต็มวัยเมื่อ 7 วัน อายุ 4–7 วันเริ่มผสมพันธุ์ วางไข่ครั้งละ 16–28 ฟอง ในหนึ่งรังไข่ ตัวเมีย 1 ตัวสามารถวางไข่ได้ 22–40 รังไข่ ฟักภายใน 30–46 วัน มีอายุประมาณ 212–294 วัน นอกจากนี้แล้วจากการศึกษาของนักกีฏวิทยาชาวญี่ปุ่นพบว่า สามารถขยายพันธุ์ได้เองโดยไม่ต้องพึ่งตัวผู้ได้ ชอบอากาศอบอุ่นและชื้น
2. แมลงสาบเยอรมัน
มีลำตัวสีน้ำตาลอ่อน ยาว ขนาดประมาณครึ่งนิ้ว ปีกยาวทั้งสองเพศ บินเก่ง ที่ด้านหลังของทรวงอกท่อนแรก มีแถบสีดำสองแถบ เห็นชัดเจน มีอายุประมาณ 100 วัน ชอบอากาศอบอุ่น ตัวเต็มวัย 7–10 วันจะผสมพันธุ์ ตัวเมียที่มีไข่จะลากเกราะหุ้มไข่ติดกับท้องตลอดเวลาจนกว่าไข่จะสุก ประมาณ 2–4 สัปดาห์
แมลงสาบชนิดนี้จะพบบ้างประปรายตามบ้านเรือน แต่พบมากตามร้านอาหาร เรือใหญ่ ๆ เช่น เรือรบ เรือสินค้า จะประสบปัญหาจากการรบกวนของแมลงสาบจำพวกนี้มาก
แมลงสาบเยอรมันแพร่พันธุ์ได้เร็วมาก และยังได้พบว่าสามารถขยายพันธุ์ได้เองโดยไม่ต้องพึ่งเพศผู้ได้ ปัจจุบันพบว่าแมลงสาบพวกนี้ต้านยากำจัดแมลงพวก Hydrocarbon series เช่น DDT. Dieldrin
3. แมลงสาบออสเตรเลีย
มีแหล่งกำเนิดในทวีปแอฟริกา แต่จะพบมากในเขตอบอุ่นและเขตร้อนรวมทั้งประเทศไทย มีขนาดใหญ่ ลำตัวยาวประมาณ 27–30 มิลลิเมตร แต่เล็กกว่า แมลงสาบอเมริกาเล็กน้อย สีเข้มกว่า มีแถบสีอ่อนอยู่ด้านข้างของปีกคู่แรก มีแถบสีเหลืองที่ทรวงอกท่อนแรก บินได้เก่ง Pronotumจะมีสีดำเป็นกลุ่มเห็นชัด มีการเจริญเติบโตแบบลอกคราบ มีอายุยืนประมาณ 170–304 วัน พบได้เช่นเดียวกับแมลงสาบอเมริกันแต่จำนวนน้อยกว่า
4. แมลงสาบลายน้ำตาล
มีตัวขนาดเท่ากับแมลงสาบเยอรมัน สีน้ำตาลอ่อน ลักษณะที่สังเกตได้ง่ายคือแถบสีน้ำตาลพาดผ่านเป็นสองแถบที่ปีก แมลงสาบชนิดนี้จะอยู่เป็นกลุ่ม ๆ ในกล่องหรือปีบ ซอกที่มืดทึบ แต่พบน้อยมาก หากินไม่ไกลจากที่อยู่อาศัย
5. แมลงสาบสุรินัม หรือ แมลงแกลบ
ตัวมีสีน้ำตาลเข้มหรือดำ ขนาดยาว 18–24 มิลลิเมตร มักพบอยู่ตามดินไต้กองขยะ กองใบไม้ เวลากลางคืนอาจบินเข้ามาตามแสงไฟในบ้านบ้าง
วิธีป้องกันกำจัดเบื้องต้นเพื่อลดจำนวนแมลงสาบภายในบ้าน
1. จัดการต้นเหตุที่ดึงดูดแมลงสาบเข้ามาในบ้านซึ่งก็คือ “อาหาร” กำจัดไม่ให้มีแหล่งสะสมของเศษอาหาร โดยเฉพาะในห้องครัว ต้องทำความสะอาดไม่ให้มีเศษอาหารหลงเหลือ ไม่เก็บขยะค้างคืนในห้องครัว ถังขยะต้องมีฝาปิดมิดชิด ท่อน้ำทิ้งต้องมีตะแกรงชนิดตาถี่ เพื่อไม่ให้แมลงสาบเล็ดลอดขึ้นมาได้ หลีกเลี่ยงการกินอาหารในห้องนอน เพื่อลดเศษอาหารที่จะเป็นอาหารของแมลงสาบและไรฝุ่น
2. ใช้เหยื่อกำจัดแมลงสาบ เพราะการใช้ยาพ่นแบบสเปรย์เพื่อกำจัด อาจจะระคายเคืองทางเดินหายใจของผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ในบ้านและอาจเกิดอาการจับหืดเฉียบพลัน จึงขอแนะนำใช้เหยื่อกำจัดแมลงสาบ ล่อให้แมลงสาบมากินแล้วกลับไปตายที่รัง ซากของแมลงสาบจะได้ไม่แพร่กระจายเป็นฝุ่นในบ้าน อีกวิธีคือ ใช้กาวดักแมลงสาบ เมื่อจับได้มากพอก็นำไปทิ้งนอกบ้าน แต่วิธีนี้จะลดปะชากรลงได้ไม่มากนัก ผู้เชี่ยวชาญมักใช้ในการสำรวจประชากรแมลงสาบในพื้นที่มากกว่า
3. ปิดรูหรือ รอยแตกที่พื้นและเพดานทั้งหมด เพื่อลดซอกมุมที่จะเป็นที่อยู่ของแมลงสาบ ติดคิ้วกันแมลงที่ร่องประตู หน้าต่าง เพื่อป้องกันแมลงสาบเข้ามาจากภายนอก
เท่านี้ก็สามารถป้องกันและลดจำนวนประชากรแมลงสาบในบ้านเราได้มากแล้ว
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
http://www.thaihealth.or.th/Content/27305-ภัยร้ายจากแมลงสาบ.html
https://th.wikipedia.org